Dünyanın her yerinden online görüşme şansınız var.

Dünyanın bilinen en eski Tıp Bilimi. Kaynakları 5000 yıldan daha eski. En eski ve önemli kitap olan Charaka Samhita’nın MÖ 300 yıllarında yazıldığı tahmin ediliyor.

Ayurveda, Sanskritçe 2 kelimenin bileşiminden oluşur.

Ayur = Yaşam , Veda = Bilim, Bilgi , 

Yaşam Bilimi ya da Yaşam Bilgisi diyebiliriz.

Ayurveda’ya göre her insan benzersizdir ve herkesin içinde evrenin bir özeti vardır.

Tüm yaşam ağı birbirine bağlıdır. Çevremizde olan her şey bizi etkiler ve biz de çevremizi etkileriz. 5 duyumuz çevremizdeki dünya ile sürekli iletişim halindedir. Ayurveda, duyularımızı kullanarak çevremizle nasıl uyum içinde yaşayabileceğimizi ve sağlıklı kalabileceğimizi düzenleyen tek sistemdir.

Tüm sistemin işleyişi, benzersiz Tridosha Teorisine göre sınıflandırılır ve düzenlenir. Bu teori, evreni oluşturan 5 temel prensip olan Hava, Boşluk, Ateş, Su ve Toprak ile 5 duyumuzun birbirleriyle olan bağlantı ve etkilerini düzenler.

Tridosha teorisine göre evreni oluşturan 5 temel prensip 3 ana enerji, kuvvet ya da prensip diyebileceğimiz başlık altında sınıflandırılır. Dosha olarak adlandırılır.

Bunlar Vata, Pitta ve Kapha.

Bu 3 Dosha her şeyin içinde vardır, ancak değişik oranlarda ve etkilerdedir.

Bu 3 Dosha’nın 5’er adet Subdosha’sı (alt grubu) vardır.

Bunların herkesin içinde farklı açılarda ve farklı uranlarda olması herkesin benzersizliğini somut olarak ortaya koyar.

Ayurveda’ya göre karşılaştığımız ya da maruz kaldığımız her türlü fiziksel ya da psikolojik etki de Guna denilen özellik sınıflandırma sistemi içinde incelenir ve düzenlenir.

Ayurveda tıp sisteminde temel amaç öncelikle her açıdan sağlıklı olarak yaşamak ve yaşlanma etkilerini yavaşlatarak tüm yaşamı gençlik performansı ile sürdürmektir.

Hastalıkların tedavisi de Dosha’ları dengeleyerek başlar. Böylece tüm hastalıklar, kökünden başlayarak kalıcı olarak tedavi edilmeye çalışılır.

Ayurveda’ya göre herkesin doğuştan gelen ve yaşam boyu değişmeyen bir temel yapısı vardır. Buna Prakruti (beden tipi) denir.

Prakruti’nizi bilmek, sağlıklı bir ömür ve mutlu bir sosyal yaşam için sizin olağanüstü yararlanacağınız en önemli bilginizdir.

Ayurveda’ya göre Sağlığın (Swasthya) tanımı : 

Bir insanın fiziksel, psikolojik ve sosyal olarak tam mutluluk halinde olması, Dosha, Dhatu, Agni’nin (iç güç) birlikte iyi çalışması, Mala’nın (ter, idrar, dışkı) düzenli olarak atılması ile duyular, zihin ve ruh’un berraklık halidir.

Ayurveda Tıp sisteminin 5 Temel Dal’ı (Ashtanga Ayurveda) vardır:

1. Kaya chikitsa (Agni tedavisi ve İç Hastalıkları)

2. Bala chikitsa/Kaumarabrtya (Hamilelik, Doğum ve Çocuk Hastalıkları)

3. Ghana chikitsa (Psikiyatri)

4. Urdvanga chikitsa (KBB ve Kafa’daki hastalıklar)

5. Shalya chikitsa (Cerrahi uygulamalar)

6. Visha chikitsa (Toksikoloji-Zehirlenmeler)

7. Rasayana chkitsa (Gençleşme ve gençlik enerjisini geri getirme)

8. Vajikarana chkitsa (Doğurganlık ve Cinsel yaşamı iyileştirme)

Panchakarma, Ayurveda Tıp sisteminin en önemli bakım programlarını içeren Ana Bilim Dalı’dır. Pancha=Beş, Karma=Hareket . 

Ayurveda’nın 5 farklı arındırma ve gençleştirme prosedürünü içerir. Bunlar: 

-Virechana(Terapötik temizlik), 

-Basti(Boşaltımlı veya boşaltımsız Lavman), 

-Nasya(Burundan ilaç verme), 

-Vamana(Terapötik kusma),

-Raktamokshana(Kirli kanı alma).

Ayurveda, iyileştirme amaçlı bir Tıp sisteminin çok daha fazlasıdır. Gençlik performansıyla uzun yaşamı amaçlayan bir bilim ve yaşam sanatıdır.

Ayurveda, çeşitli arınma ve gençleştirme yöntemlerinin yanında önleyici ve tedavi edici terapiler de uygular.

Ayurveda’ya göre sağlık, kişinin tam denge durumudur. Bu durumda Vata, Pitta ve Kapha dengededir. Bedenin atıkları, 3 temel sistemle (idrar, dışkı ve ter) düzenli olarak uzaklaştırılır. 7 Doku sistemimizin (rasa, rakta, mamsa, meda, asthi, majja ve shukra) fonksiyonları normal olarak devan eder. Böylece Zihin, Bilinç ve Duyular uyumlu bir şekilde çalışır.

Bu sistemdeki bozukluklar hastalıklara yol açar.

İç çevre, sürekli olarak dış ortama tepki veren Vata, Pitta ve Kapha tarafından yönetilir. Yanlış beslenme, alışkanlıklar, yaşam tarzı, uyumsuz yiyecek kombinasyonları (örn. Süt ve balık, kavun ve tahıl, yoğurt ve et veya pişmiş bal yemek, vb.), Mevsimsel değişiklikler, bastırılmış duygular ve stres faktörlerinin tümü birlikte veya ayrı ayrı hareket edebilir. 

Bunlar, Vata, Pitta ve Kapha dengesini değiştirir ve Agni(sindirim ateşi)’nin gücünü azaltır. Toksinler(Ama) bedende birikmeye başlar.

Bu Ama, kan dolaşımına girer ve vücutta dolaşarak kanalları tıkar. Kandaki toksinlerin tutulması zehirlenmeye neden olur. Bu zehirlenme, Prana'yı (hayati yaşam enerjisi), Ojaları (bağışıklık) ve Tejaları (hücresel metabolik enerji) yavaşça etkileyerek hastalığa neden olacaktır.

Hastalıkları engelleme ve tedavinin temeli burada yatmaktadır. Bu nedenle öncelikle bedeninizin toksin biriktirmesini engelleyecek tekniklere ihtiyacımız var.

Ancak ne kadar Ayurvedik yani doğru yaşam ve beslenme teknikleri uygulasak da elimizde olmayan faktörlerin etkisiyle bedenimizde toksin birikir. Burada Virechana imdadımıza yetişir. Yılda bir kez yapacağımız bu uygulama ile çevresel şartlar, beslenme ve stres etkisiyle birikmiş tüm toksinleri vücudumuzdan uzaklaştırma şansı buluruz.

Panchakarma uygulamak, genellikle sistemin tamamını uygulamak olarak düşünülür. Ancak değildir. Panchakarma tedavileri Hekim tarafından kişinin durumuna ve ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

Bu terapiler, fiziksel ve zihinsel yenilenmeyi, canlandırmayı ve tazelenmeyi baştan sona etkilemeye yöneliktir.

Vücudunuzun savunmasını ve kendi kendini iyileştirme kapasitesini harekete geçirmek ve güçlendirmek için temizlik, canlandırma ve yenilenme. Bu terapinin amacı, güzelliğiniz için yeni boyutlar açmak ve yaşamın zorluklarını ve değişimlerini daha iyi idare etmenize yardımcı olan enerji ve içsel güçte bir artış sağlamaktır.

Panchakarma Tedavileri süresince uyulması gereken bazı kural ve tavsiyeler:

Sabah en geç saat 08:00’de yağınızı içmiş olun,

Soğuk içecekler içmeyin,

Size sunulacak yiyecek ve içeceklerin dışında (Doktor’unuzdan onay almadan) yiyip içmeyin. 

Rüzgara maruz kalmayın,

Gündüz uyumayın,

Aç kalmayın ve fazla yemeyin,

İdrar, dışkı gibi doğal ihtiyaçlarınızı geciktirmeyin,

Ağır spor yapmayın,

Sakin olun, zihinsel stresten, eleştiriden, tartışmalardan kaçının,

Tridosha teorisi, Ayurveda’nın temel sistematiğini oluşturur. Temel matematiğinin kanıtlanması da diyebiliriz. 

Tridosha teorisine göre evreni oluşturan 5 temel prensip (Boşluk, Hava, Ateş, Su, Toprak) 3 ana kuvvet altında toplanır.

Hava ve boşluğun bileşimi olan Vata, ateş ve suyun bileşimi Pitta, Su ve Toprağın bileşimi Kapha'dır.

Sadece insanlarda değil tüm canlılarda bu 3 kuvvetten vardır. Aslında başka bir değişle, bir varlığa CANLI VARLIK diyebilmemiz için bu üç kuvvetin de onda olması gerekir. Yani kendi kendine hareket etme özelliği, içinde bir işletim sistemi ve belli bir yapısının olması gerekir.

İnsanda bu üç kuvvetten de vardır. Ama herkeste doğuştan, farklı açılardan ve farklı dosha baskınlığında olur. Bu da herkesin benzersizliğini ortaya koyar. Örneğin bazı insanlarda Vata özellikler ön planda iken bazılarında Pitta veya Kapha ön plandadır. Hatta örneğin bazı Vata dominant insanlarda bazı Vata özellikler baskınken bazılarında başka Vata özellikler baskındır. 

Dosha adı verilen bu 3 kuvvetin Subdosha adı verilen 5'er alt dalı vardır. Bunların her birinin temsil ettiği vücut bölgesi veya bölgeleri vardır. Vücudunuzdaki bazı işlevlerden, fonksiyonlardan sorumludur. 

Bu sizin ne işinize yarayacak? Önemli olan bu.

Hangi vücut bölgeniz veya fonksiyonunuzda sorun varsa ya da olması gerektiği gibi değilse, aksaklığın olduğu Dosha’yı tespit etmiş olursunuz. Yani sorunun kaynağını basitçe bulmuş olursunuz.

Tavsiyeleri uygulayarak tedavinize başlayabilirsiniz. Hatta önemli sorunlarda doktorunuza daha kesin bilgiler vererek kendi tedavinizi kolaylaştırmış, hızlandırmış olacaksınız.

Doğuştan gelen ve ömür boyu değişmeyen bu yapıya Prakruti adı verilir. Kişisel yapı değerlendirilirken, eğer bir Dosha farklı bir şekilde baskın değilse ilk ikisi söylenir.

Bunlar:

- Vata (kesin bir farkla baskın olduğunda)

- Vata-Pitta

- Vata-Kapha

- Pitta (kesin bir farkla baskın olduğunda)

- Pitta-Vata

- Pitta-Kapha

- Kapha (kesin bir farkla baskın olduğunda)

- Kapha-Vata

- Kapha-Pitta

- Samanadosha (Tüm doshaların hemen hemen eşit olduğu ender durum)

Sadece Tridosha sistemini kavrayıp, yaşamını buna göre biraz olsun düzenleyebilen bir insan önemli ölçüde sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürdürebilir.

Dosha değişimleri, hastalıkların temel etkenleridir. Hiçbir hastalık Kapha, Pitta ve Vata'dan bağımsız değildir. Hastalık ne kadar karmaşık olursa olsun, temelinde bu 3 faktör vardır.

Sadece dış etkenlerle olan bozukluklar, bunun dışındadır.

Dosha’ların normal çalışıyor olması insan sağlığının temelidir. Hem vücut fonkiyonlarımız normal çalışır hem de psikolojimiz iyi olur. Ama tabiki herkes aynı değildir. Burada hastalıklardan söz etmiyorum. Siz de bilirsiniz; bazı insanlar daha güçlü, bazı bedenler daha esnek, bazılarınız zayıf ya da yapılı, sinirli veya sakindi. Yani herkes farklıdır. Bazı insanlar bazı hastalıklar ve bedensel zafiyetlere meyilli iken, başkaları başka hastalıklara daha kolay yakalanır.

Ayurveda’ya göre ideal olan Samanadosha yani tüm kuvvetlerin dengede olmasıdır. Bu hedeflenir.

Dosha’ların etkin olduğu, kontrol ettiği beden bölümleri ve fonksiyonları var. 

Dosha’lar her şeyden etkilenerek azalabilir veya artabilir. Bu da bir terazi kefesinin hareketi gibi dengelerinizi değiştirebilir. Bunlar, yiyecekler, içecekler, psikolojinizi etkileyen olaylar, seyahatler, dış stresler, hava duru, renkler, kokular yani aklınıza gelen gelmeyen her şey olabilir.

Bu da, bu bilgileri yani Yaşam Kullanma Kılavuzunu bilmenizin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Çünkü bu yaşamda sizi etkileyen, hasta eden, mutluluğunuzu bozan, sosyal durumunuzu sarsan faktörlere karşı hızlı reaksiyon gösterip durumunuzu düzeltmenize yardımcı olacak.

Vikruti: Doshalarınızdaki normal dışı değişimlere denir.

Genellikle Ayurveda kitaplarında, Prakruti’nizi yani doğuştan gelip ömür boyu değişmeyecek Dosha sisteminizi dengelemeniz gerektiği yazar.

Yani siz Pitta dominant bir yapıya sahipseniz, Pitta artıracak şeylerden uzak durup, Pitta dengeleyip azaltan yiyecek ve tavsiyelere yönelmeniz gerektiği yazar.

Ben böyle düşünmüyorum.

Benim Ayurveda’dan anladığıma (ve tecrübelerime) göre Prakruti’nizi bilin. Ama Prakruti’nize göre beslenmeniz çok sıkıcı, çok kısıtlayıcı olur. Çok fazla faydası da olmaz. En önemlisi, sürdürülebilir değil.

Doğrusu, Ayurveda’nın sağlıklı beslenme kriterlerine göre herşeyi zehirlenmeden yemeniz. Eğer bir rahatsızlığınız ortaya çıkarsa(Vikruti), kısa sürede onu dengelemeye çalışmanız.

Böylece hem sağlıklı hem de keyfinize göre yaşamış olursunuz.